Beschrijving
Tekst bij de plaatjes/kaarten van 1925 en 1953.
Met dank aan Christ Buiks voor de historische gegevens.
Goyaardsdijk, Elsdijk en Broekstraat, drie kenmerkende wegen door ‘Het Broek’.
Uit de op internet beschikbare ‘topo tijdreis’ zijn onderstaande twee kaartjes geknipt waardoor de situatie van vóór de ruilverkaveling van het Moergestels Broek en de Heizen (1925) te zien en te vergelijken is met die daarna (1953).
De rechte lijnen delen het gebied in hokken van 1 km2, gebaseerd op de officiële Rijksdriehoeksmetingen. Voor de leesbaarheid zijn de wegen/paden verduidelijkt door rode stippellijnen.
Goyaardsdijk: deze naam herinnert aan Wouter Goyaert die namens de Hertog van Brabant naar ‘Gestel’ ging om een en ander te regelen over de ‘Gemeynte’ die door Johan – zoon van Willem van Gestel – was uitgegeven aan de Heizen. Waarschijnlijk bestond dit pad/weg toen al en liep naar de Haghorst. In die tijd werd een weg die enigszins verhoogd door een nat gebied liep een ‘dyck’. Vandaar de naam Goyaardsdijk. De naam komt regelmatig voor in verschillende spellingen sinds 1468. Je ziet dat de ligging onveranderd is en ook niet recht zoals de andere dijken.
Elsdijk: refereert aan de boomsoort. De oudste vermelding dateert van 1626. Naar mijn idee is de ligging verschoven ten gevolge van de verkavelingswerkzaamheden.
Broekstraat: de naam ‘broek’ komt in vele dorpen voor en refereert aan moerassige laag liggende grond aan een rivier(tje)/beek die na overstroming vruchtbaar slib achterlaat. Zulke broekgrond was in gebruik als weiland en hooiland. Op het kaartje van 1925 zie je zulke percelen rechts van de ‘Oude Stroom’ liggen. Verder naar het zuiden en oosten was het te laag en te nat voor gebruik als wei- en hooiland.
Dit was dan ook de aanleiding voor de ontginning en ontwatering van dit deel van Het Broek en de ruilverkaveling van het geheel, inclusief De Gement van de Heizen.
De naam Broekstraat is waarschijnlijk pas na de verkaveling of nog later gangbaar geworden. Daarvoor spraken de gebruikers van ‘de Schabbert en/of Schabbertdijk’
Boxtel, 29 juni 2023
Jan AM Verhoeven
